Οι προσπάθειες των Δήμων για την ίδρυση της ΄Ενωσης άρχισαν στις αρχές του 1980 με πρωτοβουλία του τότε Δημάρχου Λευκωσίας κ. Λέλλου Δημητριάδη.  Η ιδρυτική Γενική Συνέλευση πραγματοποιήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 1980 στο Δημοτικό Μέγαρο Λευκωσίας.  Σ’ αυτήν παρέστησαν εκπρόσωποι και των 15 αστικών και αγροτικών Δήμων της Κύπρου, καθώς και 2 Μέλη των Συμβουλίων Βελτιώσεως Αγίου Δομετίου και Αραδίππου.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνέλευσης αυτής, υπογράφτηκε το Καταστατικό που διέπει τη σύσταση και λειτουργία της ΄Ενωσης Δήμων καθώς και άλλο Καταστατικό που προέβλεπε τη δημιουργία «Ιδρύματος της ΄Ενωσης» και αποτέλεσε τον οικονομικό χρηματοδότη και αιμοδότη της ΄Ενωσης.  Κατά την ίδια Γενική Συνέλευση εκλέγηκαν τα πρώτα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΄Ενωσης, με Πρόεδρο τον κ. Λέλλο Δημητριάδη, Πρόεδρο της Δημοτικής Επιτροπής Λευκωσίας.

Όσον περίεργο και αν φαίνεται, η ΄Ενωση Δήμων δεν μπορούσε να αναγνωριστεί επίσημα σαν νομικό πρόσωπο γιατί τα μέλη της ήταν λιγότερα, τότε, από τον αριθμό που πρόβλεπε ο Νόμος.  Για να έχει νομική υπόσταση η ΄Ενωση και να γίνονται συνεισφορές σ’ αυτήν,  τα μέλη της πιο πάνω αναφερόμενης Εκτελεστικής Επιτροπής προέβησαν με ιδρυτική πράξη που υπέγραψαν στις 21.1.1981, στη σύσταση του Ιδρύματος ΄Ενωσης Δήμων Κύπρου και κατέθεσαν για το σκοπό αυτό το ποσό των £70!  Αυτή η διευθέτηση συνεχίστηκε μέχρι το 1986 οπότε συστάθηκαν 11 νέοι Δήμοι, έγιναν οι πρώτες εκλογές μετά από 33 ολόκληρα χρόνια και κατέστη δυνατή η εγγραφή της ΄Ενωσης Δήμων σαν «Σωματείο».